Over VERZWEGEN ADOPTIES in de 20e eeuw in Nederland
Soms loop ik te denken wie ik ben
en waarom ik m’n pappie en mammie niet ken.
Maar dan ga ik slapen, en ik denk aan jou
en ik weet dat er iemand is die van mij houdt!
Tekstfragment van Morrison uit radioprogramma Weeshuis Van de Hits – Peter van Bruggen
De waarheid over tienduizenden VERZWEGEN ADOPTIES in de 20e eeuw in Nederland belicht in Zwartboek adoptie
In Zwartboek adoptie durven moeders die onvrijwillig en vaak onwetend in de vorige eeuw een baby afstonden nu eindelijk hun verhaal te doen, na decennia lang hierover gezwegen te hebben. Uit schaamte, uit onmacht en of omdat er toentertijd niet over gepraat mocht en kon worden willen zij en hun familieleden nu de waarheid vertellen. Ook geadopteerden zelf vertellen in dit boek over hoe hun adoptie vaak zo verkeerd verlopen is en de levenslange impact voor hun gezin ervan.—
“Na de bevalling moesten moeders zo snel mogelijk weg om ruimte te maken voor nieuwe. ‘Meisjes ruimen’ werd dat genoemd” (Anna, groepsverzorgster bij zwangere meisjes in het rooms-katholieke doorgangshuis Moederheil te Breda tussen 1965 en 1997)
DOORGANGSHUIZEN VOOR JONGE ZWANGERE VROUWEN
“De nonnen vertelden dat je na de bevalling geen contact meer kon hebben met je lotgenotengroep. Je mocht ook geen gegevens uitwisselen, daarop werd streng gelet. Dus nadat het kindje zou zijn geboren, stond je er opnieuw helemaal alleen voor”Henrica (1946) een moeder op negentienjarige leeftijd over de afstand van haar zoon in een doorgangshuis.
——
De toedracht van verzwegen adopties gaat terug naar 1956 als in Nederland de adoptiewet wordt ingevoerd. Vanaf dan ontstaat er een hausse aan babyvraag door kinderloze echtparen. De zogeheten ‘doorgangshuizen’ meestal opgericht door katholieken en deels gefinancierd door de Nederlandse overheid bieden jarenlang een tijdelijk onderdak aan ongehuwd jonge zwangere vrouwen. Daar stonden zij vaak onder informele dwang en onwetend, direct na de bevalling hun baby af. Zo zijn volgens wetenschappelijke onderzoeken tussen 1956 en 1984 naar schatting 15.000 tot 25.000 baby’s afgestaan“Ze wilden een oplossing voor de kinderloosheid en dat was gelukt. Alsof het doel daarmee was bereikt”
Antoinette, geboren in mei 1966 in het rooms-katholieke doorgangshuis De Bocht in Goirle en geadopteerd
DE GEVOLGEN VAN VERZWEGEN ADOPTIES – een leven lang
“Aan haar adoptiemoeder heeft mijn moeder geen goed voorbeeld gehad. Hoe weet je dan of je het goed doet met de opvoeding van je eigen kind?” Rosa, een dochter over haar geadopteerde moeder
Niet alleen voor de moeders toen, die afstand hadden gedaan van hun baby, gaf dit veel onbesproken leed. Decennia later wordt het nog pijnlijker voor de vele geadopteerden die op zoek gaan naar hun onbekende biologische moeders en vaders. Voor hen wordt hun afkomst ook verzwegen: persoonsgegevens blijken niet toegankelijk of geheim zijn, of moedwillig spoorloos door hoger hand opgelegd, verdwenen te zijn.
“Bij gebrek aan passende voorbeelden moest ik zelf het vaderschap uitvinden”
MEER DAN TWEEHONDERD ERVARINGSDESKUNDIGEN AAN HET WOORD IN ZWARTBOEK ADOPTIE
“Een staatscommissie zou zich moeten inspannen om te zorgen voor waarheidsvinding, erkenning van de belanghebbenden en het borgen van goede nazorg. Schaf adoptie als wettelijk instrument af. Geef pleegouders ‘vervangend gezag’, dat wil zeggen in plaats van een voogd” (kinderrechter)
De schrijfster Eugénie Smits van Waesberghe sprak voor haar boek ook vele deskundigen die werkzaam zijn en waren bij adopties en vatte dit samen in ooggetuigendossiers. Zo spraken medewerkers van de Raad voor de Kinderbescherming over hun ervaringen. Een kinderrechter over haar dertig jaar civiel en strafrechtwerk in pijnlijke adoptiezaken. Evenals psychologen, therapeuten en jeugdhulpverleners, een priester en een directeur van een kindertehuis. Belangrijk zijn ook de visies van historici en hoogleraren die meewerkten en hun feitelijke ervaringen en kennis over adopties door de tijd heen ventileren. Meer dan tweehonderd betrokkenen hebben hun medewerking verleend aan de totstandkoming. Het laat de inktzwarte rand om Nederlands’ verzwegen adoptiegeschiedenis zo zien. Drs. Eugénie Smits van Waesberghe (1965) studeerde aan de faculteit Sociale Wetenschappen en de Rechtenfaculteit van de Rijksuniversiteit Utrecht. Deskundige is zij op het gebied van risicotaxatie, casusregie en het opstellen van veiligheidsplannen in complexe gezinssystemen en op het terrein van afstand, adoptie en hechting. Zelf is Eugénie kort na haar geboorte onder dwang bij haar moeder weggenomen en ter adoptie in een pleeggezin geplaatst.Vijf jaar werkte Eugénie aan dit boek tezamen met vele tijdgenoten, wier verhalen, zoektochten, adoptieverleden en adoptieleed zij in dit boek namens hen mocht optekenen.
“Voor bemiddelingen heeft de Raad geen geld of middelen meer, allemaal wegbezuinigd. Mensen moeten het zelf regelen en bekostigen. Dat is opmerkelijk als je bedenkt hoeveel baby’s onder Nederlandse wetgeving zijn afgestaan. Nu allemaal lang en breed volwassen eisen zij een fundamenteel recht op” (oud-medewerker Raad voor de Kinderbescherming)‘We kunnen het niet veranderen, maar het gaat erom dat we het erkennen en van de fouten leren.’
Eugénie Smits van Waesberghe (1965) is journalistiek onderzoeker, psychosociaal therapeut en coach. Sinds 2018 is zij door haar expertise gevraagd om zitting te nemen in de ministeriële werkgroep Binnenlandse afstand en adoptie. Deze werkgroep heeft de totstandkoming van het landelijke onderzoek naar de binnenlandse afstand en adoptie en de oprichting van het landelijk meldpunt voorbereid.
ZWARTBOEK ADOPTIE ligt vanaf 17 januari 2020 in de boekhandel in Nederland en Vlaanderen. En is te bestellen op alle bekende boekenwebsites. Het boek bevat tevens historisch en niet eerder gepubliceerd fotomateriaal. 340 pagina’s – €20,20 ISBN 9789491535802 Ook de digitale versie ervan is vanaf dan via alle bekende boekenwebsites verkrijgbaar.
BOEKPRESENTATIE ZATERDAGMIDDAG 18 JANUARI
Bij Libris Boekhandel Van Kemenade & Hollaers te Breda signeert Eugenie Smits van Waesberghe vanaf 14.30 uur haar boek.
